Ngành thép Việt đang kỳ vọng vào một năm 2021 nhiều bứt phá từ nền tảng là năm 2020 với những tăng trưởng ngoài mong đợi. Tuy vậy, 2021 cũng sẽ là một năm nhiều thách thức với liên tiếp các với các vụ kiện phòng vệ thương mại với thép có nguồn gốc từ Việt Nam.
Cơ hội tăng trưởng cho ngành thép 2021
Nền tảng vững chắc từ tăng trưởng năm 2020
Năm 2020, ngành thép phải đối mặt với nhiều khó khăn do diễn biến phức tạp của dịch Covid-19. Tuy vậy, ngành thép vẫn đạt được những thành công ngoài mong đợi khi đạt mức tăng trưởng tốt. Lượng xuất khẩu toàn ngành đạt mức 9,86 triệu tấn với trị giá gần 5,26 tỷ USD. So với năm 2019, ngành thép ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ lên tới 48% về lượng, tăng 25% về trị giá.
Nguyên nhân của sự tăng trưởng này là do việc đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công của các địa phương trong năm 2020, theo đánh giá từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA). Điều này đã góp phần thúc đẩy sản lượng tiêu thụ của toàn ngành thép trong bối cảnh thị trường ảm đạm vì dịch bệnh.
Trong 6 tháng đầu năm, sản lượng sản xuất và tiêu thụ đều giảm do dịch bùng phát. Từ tháng 7, ngành thép đã có sự phục hồi đáng kể, góp phần vào mức tăng trưởng 1% (sản lượng tưng ứng 23,3 triệu tấn) của 11 tháng đầu năm 2020 so với cùng kỳ 2019.
Nhiều cơ hội mới mở ra trong năm 2021
Dễ thấy ngành thép đã phục hồi rõ rệt ở những tháng cuối năm. Đây cũng chính là cơ sở để giới chuyên gia dự báo ngành thép sẽ có nhiều triển vọng tích cực trong năm 2021 với nhu cầu ước tính tăng 3-5% do kinh tế vĩ mô phục hồi và làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng.
Có nhiều cơ sở hạ tầng quy mô lớn đang được triển khai mạnh trên phạm vi cả nước như cao tốc Bắc-Nam, cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận – Cần Thơ, sân bay quốc tế Long Thành… Đây là lợi thế lớn cho ngành thép. Ngoài ra, việc thị trường bất động sản nhà ở được dự báo có thể nóng trở lại trong 2021 cũng là yếu tố giúp ngành thép tăng trưởng.
Không thể không đề cập đến các cơ hội giúp các doanh nghiệp ngành thép Việt Nam mở rộng từ hội nhập như việc thực thi các hiệp định thương mại hay gỡ bỏ một loạt thuế quan… Bên cạnh đó, việc nhập khẩu nguyên liệu từ các quốc gia trong khối có ký các FTA cũng sẽ giúp ngành thép Việt được hưởng lợi về giá.
Chỉ sau 1 tháng Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Vương quốc Anh (UKVFTA) có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Anh đã có mức tăng ấn tượng 56,5%. Ngoài ra, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường EU cũng tăng 600 triệu USD ngay trong tháng đầu tiên khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực.
Vẫn có nhiều thách thức đang chờ đợi
Tuy vậy, 2021 cũng đem lại nhiều thách thức cho ngành thép. Các cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế luôn đi kèm với thách thức là cạnh tranh đến từ chính khu vực này.
Thép Việt hiện đang chịu sự cạnh tranh gay gắt đến từ việc thép nhập khẩu đang thâm nhập mạnh vào thị trường Việt Nam. Ngoài ra, ngành thép cũng phải đối mặt với nhiều vụ kiện phòng vệ thương mại tại các thị trường xuất khẩu.
Khởi đầu với vụ kiện phòng vệ thương mại tại Malaysia…
Tính riêng trong 03 tháng đầu năm 2021, đã có hàng loạt các vụ kiện phòng vệ thương mại tại nhiều thị trường xuất khẩu nhắm vào các mặt hàng thép Việt. Malaysia – một thị trường xuất khẩu thép tiềm năng của Việt Nam – đã áp thuế chống bán phá giá từ cuối tháng 1/2021. Các mặt hàng bị áp dụng thuế chống bán phá giá bao gồm các sản phẩm thép cuộn cán nguội hợp kim và không hợp kim với biên độ 7,42-33,7%.
Đây không phải lần đầu tiên thép Việt bị thị trường tiềm năng này ‘đánh’ thuế. Trước đó vào ngày 28/12/2020, nước này đã áp thuế bán phá giá 7,73-34,82% lên các sản phẩm thép không gỉ cán nguội có xuất xứ từ Việt Nam trong 120 ngày. Các sản phẩm thép cán dẹt không hợp kim hoặc được phủ nhôm và kẽm nhập khẩu từ Việt Nam bị áp thuế chống bán phá trong 5 năm, kể từ ngày 23/12/2020, với biên độ từ 3,06% đến 37,14%.
…đến hàng loạt các thị trường xuất khẩu tiềm năng khác
Tiếp đó, đầu tháng 2/2021, Canada kết luận thép cốt bê tông Việt Nam có biên độ phá giá từ 3,7 – 15,4%. Chính vì vậy, Canada quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời tương ứng với biên độ bán phá giá kết luận với mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 30 triệu USD hàng năm này.
Ngay sau đó, vào ngày 11/2, Ấn Độ cũng đã có thông báo khởi xướng điều tra rà soát phạm vi sản phẩm trong vụ việc chống trợ cấp đối với một số sản phẩm ống thép hàn không gỉ có xuất xứ từ Việt Nam. Cuộc điều tra này nhằm đánh giá lại phạm vi sản phẩm và xem xét loại trừ một số sản phẩm có các tiêu chuẩn đặc biệt mà ngành sản xuất nội địa Ấn Độ không sản xuất được.
Tiếp đó vào ngày 17/2, Ủy ban chống bán phá giá Indonesia cũng đã có quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá từ 3,01 – 49,2% đối với tôn lạnh có xuất xứ từ Việt Nam.
Đến ngày 26/2, Ủy ban châu Âu (EC) cũng phát đi thông báo về việc xem xét khả năng gia hạn các biện pháp tự vệ đối với thép nhập khẩu từ Việt Nam. Biện pháp tự vệ này áp dụng trên các mặt hàng thép nhập khẩu bằng hình thức hạn ngạch thuế quan và có hiệu lực từ ngày 1/2/2019 đến hết ngày 30/6/2021 tới đây. Được biết. nếu vượt mức hạn ngạch thuế quan, 26 nhóm hàng thép nhập khẩu sẽ bị áp thuế 25% trên giá cập cảng EU.
Gần đây nhất là Pakistan, một thị trường xuất khẩu sắt thép nhỏ của ngành thép Việt, cũng quyết định khởi xướng điều tra chống bán phá giá thép cán nguội có xuất xứ Việt Nam với mức thuế bán phá giá cáo buộc là 27,98%.
Biện pháp hạn chế
Trong bối cảnh xảy ra liên tiếp nhiều vụ kiện phòng vệ thương mại đối với các sản phẩm thép có xuất xứ từ Việt Nam, Chính phủ & các bộ, ban ngành có liên quan đã và đang nỗ lực cảnh báo sớm, tăng cường bảo vệ ngành sản xuất trong nước và mạnh tay xử lý tình trạng gian lận. Ngoài ra, các doanh nghiệp thép cũng cần chủ động tiếp cận công nghệ sản xuất mới để nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng sản phẩm cũng như đa dạng thị trường xuất khẩu.
Thêm vào đó, doanh nghiệp thép Việt cũng cần trang bị đầy đủ các kiến thức về thương mại quốc tế để có thể chủ động ứng phó với nguy cơ kiện cáo, phòng vệ thương mại tại các thị trường xuất khẩu.
Theo CafeLand
